معتبرترین مدارک تحلیل کسب‌وکار در جهان توسط موسسه IIBA که مقر آن در تورنتو کانادا است، صادر می‌شود. این موسسه هفت گواهینامه در دو دسته به مخاطبان ارائه می‌دهد. دسته اول مدارک اصلی تحلیل کسب‌وکار می‌باشد که در سه سطح مقدماتی (ECBA)، متوسط (CCBA) و پیشرفته (CBAP) بر اساس سطح دانش و میزان تجربه کاری پس از قبولی در آزمون به داوطلب اعطا می‌گردد. دسته دوم، مدارک تخصصی هستند که در چهار حوزه تحلیل چابک (AAC)، تحلیل داده‌های کسب‌وکار (CBDA)، تحلیل مالکیت محصول (CPOA) و تحلیل امنیت سایبری (CCA) قرار میگیرند که پس از دریافت گواهینامه‌های دسته‌ی اول به علاقه‌مندان توصیه می‌شود.
البته این نکته قابل توجه است که معروف‌ترین، معتبرترین، محبوب‌ترین و با ارزش‌ترین گواهینامه موسسه IIBA، مدرک سطح عالی تحلیل کسب‌وکار یا همان CBAP (Certified Business Analysis Professional) می‌باشد که به ویژه در قاره‌های آمریکا و اروپا مورد توجه جدی کارفرمایان است. البته شاید این نکته به مذاق برخی در داخل و خارج از کشور خوش نیاید!
موسسه IIBA در اکثر کشورهای جهان شناخته شده است و بیش از ۳۰ هزار عضو فعال در بیش از ۱۶۰ کشور جهان دارد. همچنین این موسسه ۱۲۰ نمایندگی در بیش از کشور دنیا دارد.
داشتن مدرک CBAP (متخصص حرفه‌ای تحلیل کسب‌وکار) نشان‌گر دانش و مهارت لازم برای کار و فعالیت در حوزه‌ی تحلیل کسب‌وکار است، بنابراین نه تنها این مدرک برای مدیران رده بالای سازمان و یا شاخه‌های اصلی مرتبط با تحلیل کسب‌وکار توصیه می‌شود بلکه اغلب افراد نقش‌آفرین در کسب‌وکار با هر سطح از رده سازمانی می‌توانند نسبت به دریافت آن اقدام نمایند. بنابراین هر فردی که در سطوح مختلف کسب‌وکار فعالیت می‌کند، می‌تواند مدارک تحلیل کسب‌وکار موسسه IIBA را دریافت نماید و البته توصیه اکید متخصصین این حوزه نیز این چنین است که در گزارش سال ۲۰۲۲ انجمن بین‌المللی تحلیل کسب‌وکار نیز منعکس شده است.
برای افزایش اطلاعات خود در مورد مدرک CBAP، میتوانید به لینک زیر مراجعه نمایید.
اهمیت و ارزش گواهینامه CBAP
برای درک ارزش واقعی مدرک CBAP از زوایای مختلف به آن نگاه می‌کنیم:
- مقایسه مدرک CBAP با مدارک دانشگاهی: گواهینامه CBAP یک مدرک حرفه‌ای است و ارزش و جایگاه آن مشخص است برای فعالیت حوزه تحلیل کسب‌وکار در دنیا . ممکن است فردی مدرک دانشگاهی معتبری نیز در ایران داشته باشد اما در عرصه بین‌الملل دانشگاهی که وی مدرک خود را دریافت نموده است، ناشناس باشد. اما در هر کجای جهان که گفته شدن یک فرد دارای مدرک CBAP است، دانش، مهارت، تخصص و تجربه کاری و حرفه‌ای وی، برای همگان مشخص و مبرهن است. به ویژه در مقایسه مدرک CBAP و MBA مشخص است که مدرک CBAP از انجمن بین‌المللی تحلیل کسب‌وکار اخذ شده است اما در اغلب موارد، موسسه یا دانشگاه صادرکننده مدرک MBA مورد وثوق کارفرمایان در سراسر جهان نیست.
- مقایسه مطالب راهنمای BABOK با مباحث تئوریک دانشگاهی: دلیل دیگری که می‌توان مدرک CBAP را دارای اعتبار بیشتری نسبت به مدارک دانشگاهی در عرصه کسب‌وکار و فعالیت‌های حرفه‌ای دانست، این است که راهنمای BABOK که مرجع آزمون مدرک مذکور است، توسط بیش از ۸۰ فرد با تجربه کاری بیش از ۲۰ سال در حوزه تحلیل‌کسب‌وکار تدوین شده است. به عبارت دیگر می‌توان گفت که تجمیع تجربیات چند قرن نویسندگان راهنمای پیکره دانش تحلیل کسب‌وکار در اختیار داوطلبان دریافت گواهینامه CBAP قرار می‌گیرد. پس می‌توان نتیجه گرفت که برای دریافت گواهینامه CBAP به هیچ عنوان با مطالب تئوریک روبرو نیستیم، بلکه با چکیده‌ی تجارب افرادی که در این حوزه مو سپید کرده‌اند و خاک آن را خورده‌اند، آشنا می‌شویم.
- جایگاه مدرک CBAP در ایران: بر اساس گزارشات دریافتی و تحقیقات میدانی آکادمی تحلیل کسب‌وکار، بیش از ۴۰ ایرانی مدرک CBAP را دریافت نموده‌اند که البته بیش از نیمی از این افراد خارج از کشور زندگی می‌کنند. نکته جالب توجه این است که حدود ۶۵ درصد از این افراد، در سال ۱۴۰۲ شمسی موفق به دریافت گواهینامه خود شده‌اند و این نکته بیانگر رشد روزافزون استقبال ایرانیان از مدارک تحلیل کسب‌وکار موسسه IIBA می‌باشد.
- جایگاه مدرک CBAP برای افرادی که قصد مهاجرت دارند: گواهینامه CBAP خارج از کشور بیشتر از ایران اعتبار و محبوبیت دارد. به گونه‌ای که نه تنها اغلب کارفرمایان مطرح و شرکت‌های بزرگ در جهان این گواهینامه را به خوبی می‌شناسند بلکه در آگهی‌های استخدام سایت‌های کاریابی به صراحت از این گواهینامه اسم می‌برند و فراتر از آن، در برخی از مشاغل، به عنوان یک الزام مطرح می‌شود. بنابراین داشتن گواهینامه CBAP یک مزیت و امتیاز اصلی برای استخدام و یا افزایش حقوق در خارج از کشور تلقی می‌گردد. در آخرین گزارش سالانه موسسه IIBA که از داده‌های سال ۲۰۲۳ تهیه شده است، میانگین دستمزد بالایی برای تحلیل‌گران کسب‌وکار اعلام شده است.
برای مشاهده فرصت‌های شغلی می‌توان به سایت‌های زیر مراجعه نمود.
indeed.com
Glassdoor.com
یک توصیه مهم به افرادی که قصد دارند گواهینامه CBAP را دریافت کنند و سپس مهاجرت کنند این است که با توجه به قیمت‌های زیاد دوره‌های آمادگی آزمون در خارج از ایران که مبلغی حداقل برابر با ۱۰۰۰ دلار آمریکا دارد، قبل از مهاجرت دوره آمادگی آزمون را در ایران طی کنند و پس از اخذ گواهینامه از ایران خارج شوند. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد بوتکمپ‌های آمادگی آزمون‌های IIBA به لینک زیر مراجعه نمایید.
https://baacademy.ir/iiba-ccba-exam-preparation-boot-camp/
- جایگاه مدرک CBAP در کشورهای حوزه خلیج فارس: از آن‌جایی که بسیاری از کمپانی‌های مطرح دنیا به ویژه در حوزه فناوری، همچون آمازون، IBM، مایکروسافت و … اقدام به تاسیس شعبه در کشورهای حوزه‌ی خلیج فارس نموده‌اند روند رو به رشد به‌کارگیری تحلیل‌گران کسب‌وکار در این کشورها آغاز شده است چرا که شرکت‌های دیگر نیز این برندهای معتبر را الگوی خود قرار می‌دهند. همچنین اقدام برخی از کشورهای حوزه‌ی خلیج فارس از جمله امارات، عمان و عربستان به راه‌اندازی شهرهای هوشمند و صنعتی نوین، گواه رشد روزافزون بازار کار و نیاز به تحلیل‌گران کسب‌وکار با تخصص‌های گوناگون همچون مدیریت فرایندهای کسب‌وکار، چابکی، تحلیل داده‌های کسب‌وکار، هوش تجاری، مدیریت و مالکیت محصول، معماری کسب‌وکار و … می‌باشد.
نمونه‌هایی از آگهی‌های استخدامی در کشور امارات در ذیل آورده شده است.
